Liberty – pest en honger tijdens Leidens Beleg

Erwin Olaf

Dit zie je
Erwin Olaf wijdde dit historiestuk aan het Beleg en Ontzet van Leiden (1574). Olaf koos ervoor de dramatische laatste dagen van het Beleg te verbeelden, met op de achtergrond de belofte van bevrijding door de geuzen. Traditiegetrouw speelt de honger een hoofdrol in het verhaal van het Leidens Beleg en Ontzet, maar ook de pest krijgt in het werk van Olaf een belangrijke plek.

Het verhaal achter het werk
Tijdens het Beleg van Leiden aan het einde van de 16e eeuw kwamen ruim 6000 mensen om, bijna de helft van de toenmalige bevolking. In veel verbeeldingen van deze periode staat Burgemeester Van der Werff centraal, die volgens de overlevering na een rel zou hebben gezegd: "Eten heb ik niet, maar ik weet dat ik eens moet sterven. Als gij dan door mijn dood geholpen zijt, slaat de handen aan dit lichaam, snijdt het in stukken en deel het uit zo ver als mogelijk is. Ik ben dan getroost". Deze gebeurtenis, waarvan het waarheidsgehalte betwijfeld wordt, is bekend geworden (en door diverse schilders uitgebeeld) als ‘de zelfopoffering van burgemeester Van der Werff’. In deze foto, één van de eerste kunstenaarsopdrachten die Museum De Lakenhal uitvaardigde, pakt Erwin Olaf het anders aan. Gevoed door informatie uit het museum, de traditie van geschilderde historiestukken en nieuwe wetenschappelijke gegevens over de (waarderings)geschiedenis van het Beleg en Ontzet, ging Olaf groots, als in een filmregie, te werk. Burgemeester Van der Werff werd door Olaf op het tweede plan gezet, om ruimte te maken voor bevelhebber Jan van de Does, diens neef Jacob van der Does en stadssecretaris Jan van Hout, wiens heldenrol in het verleden te vaak onderbelicht bleef. In de flanken van het beeld plaatste Olaf twee jonge vrouwen: rechts Magdalena Moons, de geliefde van de Spaanse legeraanvoerder Valdés, en links de godin Minerva, symbool van de in 1575 opgerichte Leidse universiteit. Veel attributen die je ziet op de foto, zijn afkomstig uit de collectie van Museum De Lakenhal. De modellen zijn voor het merendeel Leidse burgers die door de kunstenaar hoogstpersoonlijk werden gecast.

Waarom uitgekozen voor Art Rocks?
Erwin Olaf componeerde met Liberty een historisch én eigentijds beeld, dat zich in artistieke kwaliteit kan meten met de klassieke historieschilderkunst. En natuurlijk mag een kunstwerk met het voor Leiden zo belangrijke onderwerp 3 oktober niet in de Art Rocks selectie ontbreken!

Bijzonder weetje
In het kunstwerk zijn verschillende hedendaagse voorwerpen verstopt, zoals een leesbril, een iPod en Havaianas.

Over de kunstenaar
Erwin Olaf (Hilversum, 1959) groeide op in Hilversum en volgde de School voor Journalistiek in Utrecht. Na zijn afstuderen richtte hij zich kort op documentairefotografie. Hij verkoos echter niet veel later de geënsceneerde fotografie, omdat hij daar het beeld volledig naar zijn hand kon zetten. In de jaren ’80 maakte Olaf vooral foto’s van het nachtleven in Amsterdam. Hij had opdrachten bij onder andere Louis Vuitton, Vogue, het Stedelijk Museum Amsterdam, het Rijksmuseum en vele andere bekende organisaties. Erwin Olaf werkt in Amsterdam.